Kültürel Miras ve Koruma: Kim İçin? Ne İçin?'de Asu Aksoy ve Burçin Altınsay, Hatay’ın Defne İlçesi’nde yer alan ve depremler sırasında en çok tahrip gören yerlerinden birisi olan Çekmece Mahallesi’nde deprem ertesinde gerçekleştirilen katılımcı mimarlık ve planlama projesinin yürütücülerinden Sınır Tanımayan Mimarlar - İngiltere Derneği'nin (ASF-UK) projedeki danışmanı Şule Can ile Antakyalıların söz sahibi olduğu yeniden inşa sürecinin nasıl başarılabileceğine ilişkin Çekmece Mahallesi katılım çalışmalarından çıkan sonuçları ele alıyorlar.
Hatay’ın Defne İlçesi’nde yer alan, depremler sırasında en çok tahrip gören yerlerinden birisi olan Çekmece Mahallesi’nde deprem ertesinde gerçekleştirilen katılımcı mimarlık ve planlama projesini ele alıyoruz.
Antakya'daki Çekmece Mahallesi’nde konteynerlarda yaşayan çok aile var. Mahallelilerin yeniden inşa sürecine doğrudan katılımı nasıl sağlanır sorusundan hareket eden 'Antakya’nın Yaşayan Mirasını Canlandırmak: Katılımcı Mimarlık ve Planlama Yoluyla Toplum Öncülüğünde Yeniden Yapılanma' başlığını taşıyan bu proje; Herkes İçin Mimarlık Derneği, Deprem Dayanışması Derneği ve Architecture Sans Frontières-UK tarafından yürütülüyor.
Bu projenin ilk çıktısı, geçtiğimiz Aralık ayı sonunda açılan Çekmece Topluluk Merkezi idi. Çekmece Topluluk Merkezi; mahallelinin, sivil toplum kuruluşlarının ve sivil girişimlerin bir araya gelebileceği bir yapı olarak mahallelilerle birlikte tasarlanmış ve birlikte inşa edilmiş. Ardından Haziran 2024’te mahalle ölçeğinde toplum temelli bir planlamanın nasıl olacağının ele alındığı 12 günlük bir Çalıştay düzenlenmiş ve kentin yaşayan mirasının kentin yeniden inşa sürecini şekillendirmesinin yolları araştırılmış. Çalıştay'ın sonuçları ise 'Çekmece’de Yaşayan Mirasın Onarımı (2024)' başlıklı rapor olarak yayımlanmış. Bu raporun lansmanı da inşaası tamamlanarak Aralık’ta açılan Çekmece Topluluk Merkezi’nde ilçe belediye başkanlarının, mahallelilerin ve sivil toplum kuruluşlarının geniş katılımının sağlandığı bir toplantıyla yapılmış.
Bu projenin yürütücülerinden Sınır Tanımayan Mimarlar - İngiltere Derneği'nin (ASF-UK) projedeki danışmanı Şule Can ile bir araya geliyor ve Antakyalıların söz sahibi olduğu bir yeniden inşa sürecinin nasıl başarılabileceğine ilişkin Çekmece Mahallesi katılım çalışmalarından çıkan sonuçları ele alıyoruz. Çekmeceliler deprem sonrasında yeni yaşam alanlarını nasıl hayal ediyorlar, geçmişten neleri yeni yaşamlarına taşıyabilmek istiyorlar; şimdiye kadar depremzedelere sorulmamış bu sorular proje çalışmaları ile soruluyor, hep birlikte konuşuluyor, ortaklaşılan sorunlar ve çözüm önerileri tespit ediliyor. Bütün bunlar deprem sonrası hayatın yeniden kurulumunda karşılaşılan büyük zorluklar ortamında değerlendiriliyor ve zorlukların üstesinden toplum odaklı iyileşme çalışmalarına öncelik verilmesi suretiyle gelinebileceği inancıyla sürdürülüyor.
